🔸چرا آبیاری هوشمند و استفاده از محرکهای آلی مهم است؟با کاهش منابع آب و افزایش هزینههای تولید، کشاورزی ایران بیش از همیشه به مدیریت علمی آب نیاز دارد. یکی از راهکارهای نوین در این مسیر، استفاده از محرکهای آلی رشد است؛ ترکیباتی مانند اسید هیومیک، اسید آمینه، اسید فولویک و عصاره جلبک دریایی که علاوه بر افزایش عملکرد دانه، به بهبود کارایی مصرف آب (#WUE) کمک میکنند.این ترکیبات بهویژه در مناطق نیمهخشک ایران میتوانند عملکرد کلزا را بهصورت چشمگیری ارتقا دهند و به عنوان پایهای برای کشاورزی پایدار (#کشاورزی_پایدار) عمل کنند.طرح و روش اجرامشخصات آزمایش میدانی🔸پژوهش در منطقه مغان طی دو فصل زراعی انجام شد و طراحی آماری آن بر اساس کرتهای خردشده در قالب بلوکهای تصادفی کامل بود. تیمارهای آبیاری شامل دو حالت بودند: آبیاری نرمال (شاهد): پس از تبخیر تجمعی ۷۰–۸۰ میلیمتر. آبیاری با تنش خشکی: پس از تبخیر تجمعی ۱۳۰–۱۴۰ میلیمتر.در هر حالت، اثر چهار نوع محرک رشد بر عملکرد دانه، درصد روغن و کارایی مصرف آب (#کارایی_مصرف_آب_کلزا) بررسی شد.🔸نتایج کاربردی برای کشاورزاننتایج آماری نشان داد تمام محرکها نسبت به تیمار شاهد در بهبود صفات کلزا مؤثر بودند؛ اما شدت اثربخشی به شرایط آبیاری بستگی داشت: در آبیاری نرمال، تیمار اسید هیومیک (#اسید_هیومیک) بیشترین عملکرد را با ۳۸۰۲ کیلوگرم در هکتار، ۴۳٫۸ درصد روغن و کارایی مصرف آب ۱٫۱۷ کیلوگرم بر مترمکعب ثبت کرد. در شرایط خشکی، تیمار اسید آمینه (#اسید_آمینه) با کارایی مصرف آب ۱٫۷۵ و عملکرد دانه ۳۶۸۲ کیلوگرم در هکتار برتر بود.
این یافتهها به کشاورزان کمک میکند تا بسته به شرایط مزرعه، آبیاری و هزینههای هر هکتار، بهترین گزینه را انتخاب کنند.تحلیل اقتصادی و تصمیمگیری زراعیبررسی سودآوری تیمارهاتحلیل اقتصادی با استفاده از روش بودجهبندی جزئی نشان داد: در شرایط نرمال آبیاری، اسید هیومیک بیشترین سود خالص را ایجاد کرد. در شرایط خشکی، اسید آمینه از نظر هزینه–فایده، گزینه اقتصادیتر محسوب میشود.نتایج تحلیل چندمعیاره (تاپسیس | MCDM) نیز بیانگر آن بود که تصمیم نهایی باید بر اساس هدف کشاورز و شرایط اقلیمی مزرعه گرفته شود: اگر هدف، افزایش عملکرد دانه و کیفیت روغن باشد → انتخاب اسید هیومیک اولویت دارد. اگر هدف، صرفهجویی در منابع آب و حفظ عملکرد اقتصادی در خشکی است → اسید آمینه یا عصاره جلبک دریایی گزینههای مناسبتری هستند.جمعبندی و پیشنهاد برای کشاورزی کشوردر شرایط کمآبی ایران، ترکیبات آلی رشد بهویژه هیومیک و آمینه نهتنها راهکار علمی، بلکه ابزار اقتصادی مؤثری برای افزایش عملکرد، درصد روغن و کارایی مصرف آب کلزا هستند.استفاده هدفمند از این ترکیبات در برنامههای آبیاری هوشمند، میتواند مسیر جدیدی برای افزایش عملکرد محصولات زراعی (#افزایش_عملکرد_گندم) و مدیریت بهینه منابع آب (#مدیریت_منابع_آب_کشاورزی) باشد.
🔖 کلیدواژهها و هشتگها
#دور_آبیاری_گندم #کیفیت_آب_آبیاری #افزایش_عملکرد_گندم #مدیریت_منابع_آب_کشاورزی #کارایی_مصرف_آب_کلزا #اسید_هیومیک #اسید_آمینه #کلزا #کشاورزی_پایدار #محرک_های_آلی_رشد
👥 نویسندگان اصلی مقاله:
محمد پسندیده – استادیار بخش شیمی، حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهی، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.رضا محمدیکیا – محقق بخش مدیریت آب در مزرعه، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
📎 منبع علمی: مؤسسه تحقیقات خاک و آب
✍🏻 واحد روابط عمومی شرکت کرانه نیلگون افق