ارقام مناسب برای تولید فرآوردههای سیبزمینی
غدههای تازه برداشتشده سیبزمیني بهطور متوسط حدود هشتاد درصد آب و بیستدرصد ماده خشک دارند. ماده خشک غده سیبزمینی بخشِ جامدِ باقیمانده پس از خشکشدن غدهها است.
ارزشغذایی صد گرم سیبزمینی بدین قرار است:
چربی0.1گرم
کربوهیدرات15.90 گرم
پروتئین 1.89 گرم
فیبر خوراکی 2.5 گرم
کلسیم10 میلیگرم
فسفر50 میلیگرم
پتاسیم 455 میلیگرم
آهن 0.73میلیگرم
منیزیم 22 میلیگرم
منگنز 0.14 میلیگرم
فسفر 61 میلیگرم
روی 0.33 میلیگرم
سدیم 6 میلیگرم
ویتامین A هفت واحد
ویتامین نیاسین 1.15 میلیگرم
پیریدوکسین 0.24 میلیگرم
ریبوفلاوین 0.038 میلیگرم
تیامین 0.08 میلیگرم
ویتامین ث 11.4 میلیگرم
ویتامین کا 2.9 میکروگرم
کاروتن بتا 4 میکروگرم
زآگزانتین (نوعی کاروتنوئید) 21 میکروگرم.
استان اردبیل به سبب داشتن شرایط آبوهوایی مناسب، خاک حاصلخیز و بهرهمندی از نیروی انسانی متخصص، یکی از مستعدترین مناطق کشاورزی کشور است. سیبزمینی یکی از مهمترین محصولاتی است که در استان اردبیل تولید میشود و بنابر آمار موجود، میزان تولید این محصول در استان اردبیل با فعالیت 12 هزار بهره بردار، سالانه در حدود هشتصد هزار تن است که 18 درصد از کل محصولات تولیدی استان و حدود 15تا20 درصد سیبزمینی تولیدی کشور را شامل میشود. ایران با 5.165 میلیون تن تولید سیبزمینی و سهم 33/1 درصدی، جایگاه سیزدهم را در جهان داشته و در آسیا نیز پس از چین و هند، در رتبه سوم بزرگترین تولیدکنندگان قرار دارد. بر اساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال 1398، سطح زیر کشت سیبزمینی کشور حدود 142 هزار هكتار، توليد آن حدود پنج میلیون تن و میانگین عملکرد غده حدود 36 تن در هكتار است.
ازآنجاکه خامفروشی سیبزمینی، تضمینی برای سودآوری نبوده و بازار همیشگی نیست، ضرورت فراوری سیبزمینی در این حوزه، بیش از پیش احساس میشود. محصولات کشاورزی پس از فرایند تولید، تبدیل به ماده خام برای کشاورزی میشوند. اگر این ماده خام فرایند صنعتی را سپری کند، به محصولی با ارزش برای عرضه به بازار تبدیل میشود. فراوری سیبزمینی از خامفروشی جلوگیری کرده، ثروت و اشتغال پایدار تولید میکند و در بهبود رشد اقتصادی، تداوم کشاورزی و تضمین مواد غذایی تاثیر میگذارد.
فراوردههای سیبزمینی شامل خلال یا فرنچ فرایز (سیبزمینی سرخشده منجمد آماده طبخ)، چیپس، پودر، پوره، نشاسته، گرانول، پرک، نان، سوخاری، بخارپزی و جز اینها میشود. این فراوردهها بیش بر ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد ارزش افزوده ایجاد میکنند. در طی سیسال اخیر، ارقام مختلف سیبزمینی در کشور معرفی شده است. بیشترین سطح زیر کشت سیبزمینی در دشت اردبیل مربوط به ارقام آگریا و جلی است. سایر ارقام تجاری سیبزمینی نیز براساس نیاز بازار تولید میشوند.
هفت رقم ملّی سیب زمینی شامل ارقام خاوران، ساوالان، جاوید، آنوشا، آتوسا، رونا و تکتا بوده که مراحل سالمسازی گیاهچههای آنها در حال اجرا است و در آینده نزدیک، وارد چرخه تولید میشوند. شکل غده در ارقام ساوالان و رونا گرد، در ارقام آنوشا، آتوسا و مارفونا تخممرغی، در ارقام جلی، جاوید و تکتا گرد تخممرغی و در ارقام آگریا و کایزر تخممرغی کشیده است.
رنگ گوشت غده در ارقام آگریا و آتوسا زرد تیره بوده و در ارقام جلی، جاوید، ساوالان، رونا، تکتا، آنوشا، کایزر و مارفونا زرد است.
رنگ پوست غده ژنوتیپ سیبزمینی:
آداهو قرمز، ژنوتیپ کوینگشو 9 قرمز تیره
ژنوتیپ شیدا 6 بنفش تیره
ژنوتیپهای کایزر، ولیو 5 و زد – پی- ام زرد روشن
ژنوتیپهای رونا و تکتا کرمی سرخابی
ژنوتیپهای جلی، 905675 ، 55-8707 ، 901575 و 26-8707 زرد کرمی
ژنوتیپهای جلی، جاوید، ساوالان، آگریا، 3-7009 ، 8702-8004 ، 276-8702 ، 29-8707 ، 901375 ، 905675 ، آنوشا، آتوسا، مارفونا، 90575 ، 112-8707 ، 98120 ، 55-8707 ، 901575 ، 26-8707 ، لیپوتیتو 6 ، فنگ 5 و سیبزمینی آمریکا زرد است. سیبزمینیهای با گوشترنگی، افزون بر مواد مغذی معمولی، سرشار از آنتوسیانین است.
ارقام مناسب سیبزمینی برای تولید چیپس
ارقام مناسب سیبزمینی برای تولید خلال
ارقام مناسب سیبزمینی برای تولید نشاسته
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه پودر
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه پرک
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه نان
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه کوکو و آبگوشت
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه پوره
ارقام مناسب سیبزمینی برای تهیه گرانول
ارقام مناسب برای تهیه سیبزمینی تنوری
ارقام سیبزمینی مناسب برای تهیه کنسرو