پروژه تولید بذر سیب زمینی
سیب‌زمینی Solanum Tuberosum گياهي است علفي و دولپه‌اي كه به دليل داشتن ارزش غذايي مطلوب و عملكرد بالا امروزه در اكثر كشورهاي جهان به‌عنوان يكي از محصولات زراعي مهم مطرح مي‌باشد.
طبق اعلام سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) سیب‌زمینی یک محصول کشاورزی اشتغال‌زا و تأمین‌کننده امنیت غذایی است که ۸۰۰ میلیون نفر در جهان و ۵۰ هزار کشاورز ایرانی به تولید این محصول اشتغال دارند. بر این اساس سیب‌زمینی از نظر ارزش غذایی در مقام چهارم پس از ذرت، گندم و برنج قرار دارد.
سیب‌زمینی پس از برنج و گندم از نظر مصرف انسانی سومین محصول غذایی مهم جهان است و به‌عنوان یک عنصر اساسی در امنیت غذایی میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا مطرح است به‌طوری‌که بیش از یک میلیارد نفر در جهان مصرف سیب‌زمینی دارند. در مقایسه با سایر محصولات غذایی، سیب‌زمینی دارای مزایای ذخیره‌سازی آسان، عملکرد بالا، نیاز به کاشت کم، سطح کاشت وسیع و ارزش غذایی بالا است و این خود زمینه‌ای برای تولید بالای این محصول محسوب می‌شود.
تولید مینی تیوبر با استفاده از گیاهچه‌های تولیدشده در آزمایشگاه باعث تولید بذر سیب‌زمینی عاری از عوامل بیماری‌زای ویروسی می‌گردد که علاوه بر دارا بودن کیفیت بالا، افزایش کمی محصول را در بر دارد. تولید مینی‌تیوبر در گلخانه دارای مزایای متعدد ازجمله عدم محدودیت زمانی، کنترل کامل شرایط محیطی، کنترل آفات و امراض، ایجاد محیط کاملاً ایزوله و یکنواختی بیشتر غده‌ها می‌باشد. لازم به ذکر است سیب‌زمینی به علت تکثیر رویشی یکی از گیاهان حساس به انواع بیماری‌های‌گیاهی با منشاء ویروسی است که ابتلا به این بیماری‌ها سبب کاهش عملکرد در سطح می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در سلامت و افزایش تولید سیب‌زمینی استفاده از غده بذری سالم و مناسب است که تا ۳۰ درصد در میزان تولید سیب‌زمینی تأثیر دارد.
بر اساس نقشه تجارت بین‌المللی هلند با تولید ۷۸.۲ میلیون تن، چین با ۵۱.۳ میلیون تن، فرانسه با ۱۹.۶ میلیون تن، آلمان با ۱۸.۸ میلیون تن و ایالات‌متحده با تولید ۱۱.۷میلیون تن بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده سیب‌زمینی در جهان در سال ۲۰۲۰ بودند.
ازآنجاکه چگونگي انجام فعاليتهاي برنامه توليد بذر در طبقات پايين‌تر تابعي از دقت و نظم در تأمين هسته‌اولیه‌بذري مي‌باشد، بنابراين زمان‌بندی فعاليتهاي اين بخش از برنامۀ توليد بذر اهميت زيادي دارد.
هرگونه اختلال در اين فرايند موجب اختلال در كل برنامۀ توليد بذر خواهد بود، زيرا توليد ميني‌تيوبر در خارج از محدودۀ زماني تعیین‌شده عملاً اتلاف وقت و منابع مادي و انساني است.
در حال حاضر درصد کمی از بذر سیب‌زمینی موردنیاز کشور مورد تأیید و دارای برچسب مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال می‌باشد. ازآنجایی‌که بذر استاندارد نقش مؤثری در افزایش عملکرد محصول دارد، اجرای طرح ضروری و به نفع کشور و درعین‌حال برای شرکت درآمدزا است. علاوه بر این سالیانه حدود ۱۲۰۰ تن غده بذری سیب‌زمینی واردات داریم که با اجرای این طرح بی‌نیاز از واردات و خروج ارز از کشور خواهیم شد که این موضوع از مصادیق بی‌نیازی و قطع وابستگی است. همچنین علیرغم تولید هسته اولیه (مینی‌تیوبر) در کشور، به دلیل قطع زنجیره تولید در طبقات بذری (S, SE, E, A, B, C) و حذف کلاس‌های گواهی‌شده، همواره پایه‌های بذری به خوراکی تبدیل و از چرخه تولید بذر خارج می‌شوند.
- جلوگیری از ورود عوامل خسارت‌زای قرنطینه‌ای به کشور
- جلوگیری از خروج ارز از کشور
- پاسخگویی به نیازهای داخلی
- صادرات به سایر کشورها، خصوصاً کشورهای منطقه
- دستیابی به کیفیت مطلوب و بالاترین عملکرد
- منطبق با سند راهبردی شرکت و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی.
دستيابي به افزایش توليد منشأهای بذري سالم ارقام سیب‌زمینی هدف عمده اين پروژه بوده است تا بدین‌وسیله با افرایش عملکرد بتوان با سطح زیر کشت کمتری میزان توليد محصول موردنیاز را به دست آورد. با پیشرفت روند طرح و رسیدن به نسل پنجم هزینه‌های تولید بسیار پایین آمده و در عوض درآمد حاصل بالاتر می‌رود. با توجه به اینکه تولید بذر گواهی‌شده سیب‌زمینی در کشور محدود است، نیاز به تولید بذر گواهی‌شده در کشور به‌شدت احساس می‌شود. ضمناً اجرای این طرح در راستای سند راهبردی شرکت می‌باشد.
